DEREPAZARI TARİHİ

1994 yılında Rize vilayetinden ayrılarak ilçe olan, pidesi, mandalinası ve yetiştirdiği kaptanlarıyla ünlü olan şirin Derepazarı’nın tarihi tam ve çok kapsamlı bir bilgi henüz araştırmalara rağmen çıkmamıştır. Bulunan kalıntılarda toprakların eskiden Filandoz adı ile anıldığına dairdir.

Filandoz yani şimdi ki adıyla Derepazarı Rize merkezin hemen yanında bulunduğundan her zaman Rize’nin uğradığı işgallerden nasibini almıştır. Fakat şöyle bir durum var ki Derepazarı’nda o zamanlar iskan olmadığı için hiçbir şekilde bir zarar görmemiş bu durumdan. Sadece işgal eden her devlet sahili sebebiyle denizden ticaret, askeri ve sıhhiye açısından destek almıştır ilçe üzerinden. Ticari açıdan belli günlerde satışlar yapıldığı bu satışların su kenarında yapılıyor olmasından mütevellit isminin Derepazarı koyulduğu yönünde ilçenin yaşlılarının anlattıkları rivayetler günümüzde dahi dolanmaktadır.

Tarihçilerin göre Rize’nin ayrılmaz ikizi gibi olan bu ilçenin kökeni M.Ö.2000 li yıllara kadar dayanıyor. O dönemde Urartuların bölge üzerinde ki hâkimiyetlerinde pek dikkat çekemeyen yöre daha sonradan da Medler,  Persler, İskender, Pontos Trabzon Rum Devleti, Selçuklular ve Osmanlı Devleti uygarlıklarının gelip geçtikleri bir bölgeymiş. Ancak yerleşim olmadığından dolayı pek bir tarihi detay bulunamamıştır. Arkeologların bu bilgileri tahminler ışığında çevresel detaylara dayanarak yaptığını büyük ölçüde doğru tespitler olduğunu fakat kanıtının şuanda bulunamadığını önümüzde ki zaman dilimlerinde gelişen teknoloji ile bu bölge hakkında kesin ve net fikirlere sahip olabileceklerinden eminler.

            Merkez ilçeye bağlı olarak 1949 yılında bucak ve 1954 yılında da belediye teşkilatı kurulmuştur. 9 Mayıs 1990 gün ve 3644sayılı Kanunla İlçe haline getirilmiş olup, 6 Ağustos 1991 tarihinde fiilen faaliyete geçmiş ve 3 Ekim 1991 tarihinde resmen açılışı yapılmıştır. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Veri Tabanına göre İlçenin toplam nüfusu 7bin 508 olup, bunun 3 bin 652’si merkezde, 3 bin 856 ise köylerde yaşamaktadır. İlçenin yüzölçümü 29 km² ‘dir.  Doğu ve güneyinde Rize, batısında İyidere, kuzeyinde Karadeniz ile çevrilmiştir. İlçe, Rize Merkezinden 7 km uzaklıkta sahilde kurulmuş bir yerleşim birimidir. İlçe merkezinden Trabzon–Hopa karayolu geçmektedir.

Merkez İlçeye bağlı olarak 1949 yılında bucak ve 1954 yılında da belediye teşkilatı kurulmuştur. İlçenin yüzölçümü 29 km² dir. Doğu ve güneyinde Rize, batısında İyidere, kuzeyinde Karadeniz ile çevrilmiştir. Karadeniz ikliminin koşulları İlçe için de geçerli olup, ılık ve bol

 yağışlıdır. Yıllık ortalama sıcaklık 14-15 C derecedir. Derepazarı’nın çevre ile bağlantısı karayolu ile sağlanmaktadır. İlçe, Rize Merkezinden 7 km uzaklıkta sahilde kurulmuş bir yerleşim birimidir. İlçe merkezinden Trabzon - Hopa karayolu geçmektedir. Derepazarı’nın 1 merkez belediyesi, 7 mahalle ve 11 köyü bulunmaktadır. Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre İlçenin toplam nüfusu 7651 olup, bunun 4273’ü merkezde, 3378 ise köyde yaşamaktadır.  Ekonomik ve Sosyal Durum İlçe arazisinin tarıma elverişsiz oluşu ve yağışlı iklim,

Derepazarı’nın ekonomik yapısını da biçimlendirmiştir. Bu arazi yapısı nedeniyle tarımsal üretimin düşük olması, gurbetçiliğin İlçe ekonomisi içinde önemli bir yer tutması sonucunu doğurmuştur. Halkın %90’ı çay tarımıyla uğraşmakta, ailenin ihtiyacını karşılayacak kadar balıkçılık yapılmaktadır. İlçede 2’si Çay Kur’a, 2’si özel sektöre ait olmak üzere toplam 4 çay fabrikası bulunmaktadır. Çay-Kur fabrikalarının günlük çay işleme kapasitesi 120-150 ton civarındadır.

Çok büyük kısmı, arazi yapısı ve iklim nedeniyle, diğer bitkisel üretime imkan vermeyen tarım alanının %89 unu çaylıklar oluşturmaktadır. İlçede çay dışındaki bitkisel ürünler genelde aile içi tüketimde kullanılmaktadır. Bu ürünlerin üretim miktarları bakımından kayda değer olanları, tarla ürünlerinden mısır, fasulye, sebzelerden yaprak lahana, meyvelerden de portakal ve mandalinadır. İlçede su ürünleri üretimi kıyı balıkçılığı şeklinde yapılmakta olup, açık deniz balıkçılığı yapan büyük tekne ve işletmeler yoktur. İlçede avlanan deniz balığının başını hamsi oluşturmakta, hamsi dışındaki başlıca balık ürünleri ise mezgit ve istavrit oluşturmaktadır.

İlçe halkının kendi ihtiyaçlarını karşılayacağı birer konutu bulunmakta, yaşantıları köy ve şehir karışımı bir ortamda süre gitmektedir. İlçe halkının sosyal yaşantısı, iş ve çalışma hayatı İl merkeziyle çay tarımının sağladığı refah artışı ve şehirleşme yoluyla dışa açılma sonucu kültürel değişim yaşansa da, şehirleşmenin görece azlığının etkisiyle, özellikle kırsal alanlarda geleneksel kültürel unsurlar yaşama imkanı bulabilmiştir.

İlçe nüfusunun eğitime ilişkin göstergelerine genel olarak bakıldığında, ilçede eğitim düzeyinin ülke ortalamasının üstünde olduğu görülmektedir. İlçede 1 lise ile 3’ü 1-8 sınıflı ve 1’i birleştirilmiş sınıflı olmak üzere toplam 4 ilköğretim okulu bulunmaktadır. Ayrıca bir yetişkin eğitim kurumu ve birde müstakil anaokulu bulunmaktadır. Taşımalı ilköğretim kapsamında bulunan 265 öğrencimiz İlçedeki tek taşıma merkezi okulumuz olan Fıçıcılar İlköğretim Okulunda öğretimlerini devam ettirmektedirler. Taşıma merkezi olan bir tane de İmam hatip Ortaokulumuz bulunmaktadır. İlçede 1 tane de kütüphane bulunmaktadır.